AB -Türkiye AEO Karşılıklı Tanıma Sarmalı

Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü uluslararası bilinirliği olan bir sertifikadır. Sistemin uygulamalarından bir tanesi de karşılıklı tanıma anlaşmalarıdır.

Ticaretin kolaylaştırılması hedefleri doğrultusunda; Yetkilendirilmiş Yükümlü sertifika sahibi firmaların uluslararası tanınırlığının önemli bir unsuru olan karşılıklı tanıma düzenlemelerinin tesisi amacıyla diğer ülke gümrük idareleri ile Yetkilendirilmiş Yükümlü (AEO) karşılıklı tanıma düzenlemelerine yönelik müzakere ve çalışmalar yürütülmektedir.

Türkiye ile Avrupa Birliği arasında AEO karşılıklı tanıma anlaşmasının 1. İstikşafı teknik toplantısı 21-22 Ekim 2013 tarihinde Ankara’da gerçekleştirilmiştir. Bu alanda dönemsel olarak ilerleme kaydedilmemiş olması nedeniyle AB tarafından; Türkiye’de süreç ilerledikten sonra görüşmelere devam edilmesinin uygun olacağı görüşü ile teknik toplantılar sonlandırılmıştı.

2019 yılına gelindiğinde ise AEO alanında ülkemizin kaydettiği gelişmeler çerçevesinde, sürecin yeniden başlatılabilmesi amacıyla AB ile AEO karşılıklı tanıma düzenlemesi alanında iş birliği yapılmasına yönelik ülkemiz görüşlerinin 19 Aralık 2019 tarihinde gerçekleştirilen Türkiye-AB Gümrük İş birliği Komitesi'nin 50’nci toplantısı vesilesiyle AB Makamlarına iletilmek üzere planlansa da karşılıklı tanıma ile ilgili bilgi alışverişinde bulunulamamıştır.

OECD'ye göre Dünya ticaretinde maliyetlerin yaklaşık %15'ini gümrük işlemlerinin oluşturduğu varsayımı ile karşılıklı tanıma anlaşmaları ayrıca önem kazanmaktadır.

Dış ticaret için önemini bilen Ticaret Bakanlığı 2014 yılında Türkiye- Güney Kore Yetkilendirilmiş Yükümlü karşılıklı tanıma anlaşmasını imzalamıştır. Anlaşmanın başka bir özelliği ise Güney Kore için bir Avrupa ülkesiyle olan ilk karşılıklı tanıma anlaşması olmasıdır.

Türk ve Kore halkları arasındaki ilişkilerin yıllar öncesine dayandığını ve iki ülke arasındaki köklü ilişkilerin ekonomik anlamda çeşitlenerek artacağını düşünülerek imzalanan anlaşma günümüzde halen önemini korumaktadır.

Güney Kore Gümrük İdaresi Başkanı Baek Un-Chan ; Güney Kore ile Türkiye arasındaki ekonomik işbirliğinin 1957 yılında diplomatik ilişkiler kurulmasından bu yana devam ettiğini , 2013 yılında iki ülke arasında serbest ticaret anlaşmasının yürürlüğe girdiğini ve ticaret hacminin ilk yıl itibariyle bir önceki yıla göre yüzde 30 artış gösterdiğini ifade etmiştir.

2020 yılı itibariyle tüm Dünya’yı etkisi altına alan Covid-19 salgını ile daha net görüldü ki eşya ile teması en aza indiren dış ticaret yöntemi Yetkilendirilmiş Yükümlü sistemidir. Salgının yayılma hızını sıfıra indirdiği gibi maliyetlerinde azalmasına etken olmaktadır.

AB ile gerçekleştirilmesi düşünülen karşılıklı tanıma anlaşmasının siyasi, jeopolitik ve sosyolojik nedenlerle çözümsüzlüğe uğradığı aşikârdır.

Bu çözümsüzlük bize yeni rotalar çizdi ve geçtiğimiz aylar içerisinde Çin ile karşılıklı tanıma anlaşması için ortak payda aranmaya başlandı. Batının açmayı düşünmediği kapıyı AEO sistemini aktif olarak kullanan doğu bloğu ülkeler ile istikşafı toplantılar yapılarak karşılıklı tanıma anlaşmalarının hayata geçirilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.

M. Altay YEGİN
Gümrük Müşaviri