1 Ekim’de TBMM’de yeni yasama yeni yılı başlayacak. Geçtiğimiz dönemin iz bırakan çalışması Adalet Bakanlığınca hazırlanan 6’ncı Yargı Paketini geçtiğimiz haziran ayında TBMM’de kabul edilerek yasalaşmasıydı.
Bizim sektör içinde paket gerekiyor. Birinci Gümrük Paketi. Nedir bu Gümrük Paketi? Sektörün kangren haline gelmiş sorunların ele alınarak TBMM’de kanun ve kanun değişikliği ile çözülmesi. Gümrük Müşavirliği sektörü için Ticaret Bakanlığı ve TBMM’de kabul görür uygulanmasına yönelik adım atılırsa Gümrük Müşavirliği Sektörü hayat bulur, sektörde çalışanlar için büyük bir moral olur. Birinci Gümrük Paketi; öncelikle yıllarda uzun süreden bekleyen iyileştirilmesi (sektördeki yapılanma) herkesin üzerinde birleştiği konular tabi ki öncelikli olacaktır.
Tabi ki ilk sırada 4458 sayılı 05.02.2000 yılında yürürlüğe giren 4458 sayılı Gümrük Kanunun Geçici 6 nci maddesinde “GEÇİCİ MADDE 6-. Gümrük müşavirleri ve gümrük müşavir yardımcıları çıkarılacak bir kanunla bağlı bulundukları gümrük ve muhafaza başmüdürlüğü görev alanı itibariyle kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşu şeklinde örgütleninceye kadar aşağıdaki hükümler uygulanır” hükmü gereğince mesleki kuruluş şeklinde örgütlenmeyi bekliyoruz. Tıpkı;
Samuel Beckett’in “Godot’yu Beklerken” romanında olduğu gibi bizde Godot’yo yu bekler gibi Mesleki Örgüt olarak yapılanmayı 22 yıldır bekliyoruz.
Maalesef romanın sonunda Godot’yu da gelmemişti. Biz bu kötü sonu yaşamak sonsuza kadar beklemek istemiyoruz. Çünkü; Dernek statüsü, ülkemizin yüzde 25 vergi gelirlerini toplayan, sektördeki haksız rekabet unsurlarına çare olamıyor. Bu statü, mesleki örgütlenme için yeterli değil. Şoför ’ün, Berberin vs odası varken gümrük müşavirinin neden odası yok! “Z” kuşağına bunu izah edemiyoruz. İhracat işlemleri de bilgi birikimi olarak tüm ülkeye yayılamıyor. Sadece Derneğin olduğu illerde gümrük işlemlerinde yoğunlaşma var. Sektörde artık gümrükleme şirketleri sürekli ve istikrarlı çalışacak personel bulmakta zorlanıyor… Mesleki Örgüt Kanunu artık elzemdir.
Dernek statüsü ile aidatlar Gümrük Müşavirince ödeniyor. Oysa Beyannameyi tüzel kişilik gerçekleştiriyor. Dernek aidatından tüzel kişilik sorumlu değil. Derneğin gelirlerinin daha çabuk tahsili anca Mesleki Örgüt ile bu duruma ilişkin özel hükümle olabilir. Yani aidatını ödemeyen Gümrük Müşavir ve Gümrük Müşavir Yardımcısı firmasının elektronik işlem yetkisi askıya alınacak. Mesleki faaliyetten kaynaklanan 241/1 Para Cezasını ödemeyenler için Bakanlık şifrelere bloke koyarak uygulamıştı. Bir süre daha aidat ücretini düzenli olarak tahsil edemeyen dernek statüsü yoğun bakıma alınması içten bile değil.
Mesleki Örgüt Kanunu ile aynı zamanda Gümrük Müşavir ve Gümrük Müşavir Yardımcıları Kanunu da çıkması gerekiyor. Neden mi? Ceza Kanunu, Borçlar Kanunu’nda ya da Ticaret Kanunda avukatlık mesleğinin şartları, cezai hükümler vs var mı? Vergi Usul Kanunda, Gelir Vergisi Kanunda, KDV Kanunda Mali Müşavirlerin meslek koşulları ile ilgili bir hüküm var mı? Yok neden mi? Benim teşhisim TBMM’nin yarısı hukukçu onun yarısı da muhasebeci.
Okullara gelince, 22 yıldır aynı madde. Hiçbir değişiklik yok. 2 yıllık gümrük okulu ile aynı şekilde dış ticaret kalmadı. Kanunun 227 inci maddesinde bu bölümler hala ön lisans. Anılan maddede lisans düzeyinde kanun metninde Gümrük (İşletme) Okulu ve Dış Ticaret yok. Kanundaki boşluğu idarenin tasarrufu ve takdiri ile dolduruyor. Lojistik bölümü neden yok anlamış değilim.
Okulların da zaten komple elden geçmesi gerekiyor. Birinci kategoride Gümrük Müşavirliği mesleği, Gümrük İşletme, Dış Ticaret ve Lojistik bölümlerinin. Bu bölümler staj sınavından muaf olarak staja başlamaları gerekiyor. Gümrük Kanunu, Kaçakçılık Kanunu, Tarife Mevzuatı, vs gibi meslek dersi görmeyen, iktisat, işletme, maliye, hukuk bölümü mezunları ile Endüstri Mühendislerinin staj sınavı ile mesleğe girmeleri gerekir. Bu uygulama daha adil olacaktır. Gümrük İşletme, Dış Ticaret mezunları avukat, muhasebeci olabiliyorlar mı bu mesleklerin stajını yapabiliyorlar mı? Meslek kanunumuz olmadığı, staj sınavı olmadığı hatta sigorta bildirgesi ile staj yapan herkes gümrükçü olabiliyor.
Üçüncü kategoride ise bir ve ikinci kategori dışında kalan okulların ancak Uluslararası Ticaret ve Dış Ticaret/Gümrük alanında yüksek lisans ile doğrudan staja başlatılmalıdır.
Staj, Trafik Eğitim Kurumları (ehliyet) gibi olmalı. Her dersten belli bir ders saati alınarak, kurumun yaptığı sınavı geçenler, Derneğin, Bakanlığın yaptığı sınava girebilmeli. Eğitim, mevcut statüdeki Dernek ve Bakanlık onayı ile akredite edilmeli ve periyodik olarak denetlenmelidir. Staj, SGK bildirgesinden çıkarılmalı gerçek anlamda olmalıdır.
Mesleki sınav yılda (Muhasebecilerde olduğu gibi) 2 veya 3 kez yapılmalı. Sınava giriş sınırlaması da olmamalı. Ya da limit dahilinde başarısız olunması halinde Staj Eğitimi tekrar alınarak sınavlara girilebilmeli.
Bizim sembolikte olsa Muhasebeciler ve Avukatlar gibi mesleki tatilimiz yok. Benim önerim sadece bir gün ve yılın 1 Temmuz günü.
Sadece belge ile mesleki eğitmen olunduğundan sektörde öğretmen enflasyonu var. A karne sınavını geçen belgeyi aldıktan sonra. Ne yüksek lisans var ne yabancı dil. Bilirkişiler için eğitim olsa da onay sürecinde mesleki örgütün onayı ve faaliyetin 2 dönem ile süreli olmalı. Örneğin 2 yıldan fazla “Bilirkişilik” yapılmamalı.
İki can alıcı konu daha var. Gümrük Müşavirlerine Kabahatler Kanunu uyarınca, mesleki konuları bildiği gerekçesi ile beyan hatalarının müteselsil sorumluluk olarak kabahat kapasında para cezası kesilmesi (Gümrük Müşavirlik Sözleşmesi ile sadece hatalı tarafa ceza uygulaması hakkaniyetli olacaktır) ile haklarında dava açılan müşavirler için disiplin cezası uygulanması. Tamam ceza yargılaması ile disiplin hukuku farklı ama sonuçları idari alanda hemen anında uygulanıyor. Dava sonuçlanmadan hüküm giymeden kaçakçılık bilgi bankalarına kayıt, hat kriterleri değişiyor.
Son olarak Cumhuriyetimizin 100. yılı nedeniyle 2023 yılında disiplin cezası affı beklentisi malumlarınızdır. Takdir büyüklerimizin. Herkesin bildiği konuları ben sadece elçiye zeval olmaz misali bir kez daha dile getirdim.
Birinci Gümrük Paketi, yakın süreçte örneğin 2022-2023 ya da 2023-2024 yasama döneminde çıkmaz ise yarım asrı devirmiş bizim kuşak bir daha gümrük paketi falan göremez! Bu sefer Godot’yu beklemeye devam ederiz, ama bu sefer gelmeyeceğini bilerek!
Recai HERGÜN
Yetkilendirilmiş Gümrük Müşaviri
