Fay Hattı

Öncelikle “fay”ın tanımını yapmak isterim. Yer kabuğunu oluşturan levhaların hareketleri sonucu oluşan gerilme ve sıkışmalar, yer kabuğunun bazı bölümlerinde yüzyıllar boyunca enerji biriktirmektedir. Biriken bu enerji zaman zaman bir kırıktan ortaya çıkar. Yer kabuğundaki bu hareketli kesimlere “Fay” adı verilmektedir.

Birbirlerinin hareketini engelleyen bu levhaların arasında oluşan sürtünme ile levhalar birbirleri üzerinde kaymaya başlar. Bu sırada büyük kaya kütlelerinin arasında kalan “fay” adını verdiğimiz zayıf yerler zorlanır.

Zorlanma ve sürtünmenin etkisiyle kısa bir zaman içerisinde çok şiddetli bir kırılma ve hareket ortaya çıkar. Oluşan ilk harekete “deprem” (ana şok), şiddetli sarsıntının etkisiyle o bölgedeki yer kabuğunun zayıf diğer kısımlarının kırılmasına da “artçı depremler” (artçı şoklar) denir.

En etkin deprem kuşaklarından birinin üzerinde olan Türkiye'de “Kuzey Anadolu Fay Hattı”, “Doğu Anadolu Fay Hattı” ve “Batı Anadolu Fay Hattı” olmak üzere 3 büyük fay hattı bulunmaktadır. Umudumuz büyük depremler ve fayların artçı şoklarından kaçma şansımız olmasa da can kaybı yaşanmamasıdır.
Depremin jeolojik boyutunun yanı sıra, Gümrükler Genel Müdürlüğü de yeni bir fay hattının ortaya çıkmasına vesile oldu. Genel Müdürlük tüm gümrük ve dış ticaret bölge Müdürlüklerine gönderdiği “YYS Yıllık Faaliyet Raporları Veri Analizi” konulu yazısında; “Ticaret Bakanlığı Veri Analitiği Mükemmeliyet Merkezi” (TBVAMM) kurulmasına yönelik proje çalışmalarının devam edildiği belirtilerek, “Anılan proje kapsamında; bakanlığın veri analizi ve analitik raporlama alanlarında becerilerinin geliştirilmesi ve tahminleme simülasyon ve erken uyarı gibi son teknoloji analitik çözümlemeler ile politika belirleme ve kontrol süreçlerine katkıda bulunması amaçlanmıştır.” Denildi.

Bu kapsamda, YYS sahibi firmalardan son üç yıllık faaliyet raporları talep edilmekte olup, olup anılan raporların bölge müdürlüklerine sunulması talimatlandırıldı.

Böylece Gümrükler Genel Müdürlüğü bir fayın kırılmasını sağladı. Temennim o dur ki yetkisiz kişilerce düzenlenen faaliyet raporları Ticaret Müfettişlerinin radarına takılır. Yapılacak incelemeler sonucunda fay hattının gerçek uzunluğu da ortaya çıkacaktır.

Umarım, sisteme yüklenecek olan faaliyet raporlarının incelenmesi neticesinde düzenlenecek olan cevaplı raporlara binaen, mülga yönetmelikte yer alan “yetkilendirilmiş gümrük müşaviri, gümrük müşaviri veya gümrük müşavir yardımcısı istihdam eden tüzel kişilerden ya da faaliyet alanı itibariyle gümrük, dış ticaret ve lojistik işlemlerine ilişkin en az 3 yıldır danışmanlık hizmeti veren firmaların rapor düzenlemesine olanak tanınan hakkın iadesinin sağlanması için uygun ortam doğar.

Bekleyecek ve inceleme sonuçlarını göreceğiz.

M. Altay YEGİN
Gümrük Müşaviri