YYS’de Hasat Zamanı Gelmeyecek Mi?

Doğa, insanoğluna her zaman rehber olmuştur. Hangi mevsimde meyve veya sebzenin ekileceği veya hasat edileceği bellidir. Bölgeler özelinde Eylül ayı tarım takvimine örnek vermek gerekirse:

• Marmara Bölgesi: Erik, şeftali, elma, armut, ceviz ve bademde hasat zamanıdır.

• Akdeniz Bölgesi: Mısır ve pamuk hasat edilmeye devam ediyor.

• Karadeniz Bölgesi: çay, ceviz, Trabzon hurması, armut ve salamura için yeşil zeytin hasat ediliyor.

• İç Anadolu Bölgesi: Ay çiçek, şaraplık ve sofralık üzümler hasat edilmeye başlandı.

• Doğu Anadolu Bölgesi: Fasulye ve nohut hasat ediliyor. Baklagiller toplanıyor.

• Güneydoğu Anadolu Bölgesi: Antep fıstığı ve meyveler hasat edilmeye başlandı.

• Ege Bölgesi: Her tür sebze ve meyve hasadı bu Eylül ayı içinde devam ediyor.

Tarımda olduğu gibi her bir döneme anlam kazandıran ve o dönemle anılan süreçler yaşanır sürekli. 21 inci yüzyılda ticaretin kolaylaştırılması sürecine AEO-YYS programları damgasını vurmuş ve tüm dünyada etkili olmuştur. Hali hazırda 2013 yılında 5911 Sayılı Kanun’la Gümrük Kanunu’na eklenen Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü (YYS) günümüzde de varlığını ve etkinliğini korumaktadır.

Ancak, diğer ülkelerle ile kıyaslama yapıldığında Türkiye’deki YYS sahibi firmaların sayısının ve kapsamının yetersiz olduğunu söylemek mümkündür. 2020 yılında Dünya Gümrük Örgütü (WTO) tarafından yayımlanan AEO-Özetinde (Compendıum) Avrupa Birliği’nde (AB) sisteme dahil olan firma sayısı:

• AEOC-8.778

• AEOS-706

• AEOF-8.911 olarak ilan edilmiştir.

Aynı raporda, Amerika Birleşik Devletleri’nde yer alan Customs -Trade Partnership Against Terrorism (C-TPAT) programında ise 11.598 firmanın kayıtlı bulunduğu ifade edilmektedir.

Hali hazırda Türkiye’de sadece 639 firma YYS yetkisi ile donatılmıştır. Sertifikanın kazanımının zor ve bunun sadece güvenilir firmalara verildiği düşünüldüğünde, YYS edinme koşullarının gözden geçirilerek, ticaret erbabının önüne farklı seçenekler sunulması ve diğer dış ticaret operatörlerinin de kademeli olarak sisteme dahil edilmesi gerektiği düşünülmektedir.

Nasıl ki, zamanı geldiğinde tarım ürünlerinin hasadı gerekiyorsa, yaklaşık 10 yıldır emek verilen YYS sisteminin de genişletilerek hasat yapma zamanın geldiği açık bir şekilde görünüyor. Bu genişlemenin orta vadeli programda yer alan “ihracat hedefli büyüme” stratejisine de katkı sağlayacağı düşünülüyor.

Ticaret Bakanlığımızın bu konuda yeni girişimlerde bulunacağı yönündeki beklentilerimiz devam ediyor.

Mehmet Altay YEGİN
Yetkilendirilmiş Yükümlü (AEO) Derneği
Yönetim Kurulu Başkanı